
İçindekiler
Maden İş Güvenliği
Maden iş güvenliği, madencilikle ilgili faaliyetlerin yaşam döngüsü ile ilişkili çok çeşitli tehlikeleri kontrol etme ve yönetme uygulamasına atıfta bulunan geniş bir terimdir. Maden iş güvenliği uygulaması, tanınmış tehlike kontrollerinin uygulanmasını ve madencilik faaliyetleriyle ilişkili risklerin yasal, sosyal ve ahlaki açıdan kabul edilebilir seviyelere indirilmesini içerir. Madencilik sektöründe, özellikle yer altı madenciliğinde güvenlik uzun zamandır bir endişe kaynağı olmuştur. Birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de en fazla ölümlü iş kazaları madencilik sektöründedir.
Maden İş Sağlığı Ve Güvenliği Hizmeti
Madenler kazaya elverişli ve bu kazalar nedeniyle ölüm oranının en yüksek olduğu işyerleridir. Bu kazaların önüne geçmek için bir takım tedbirler alınmalı ve uygulanmalıdır. Yeraltı ve yerüstü maden işyerlerinde işveren, iş güvenliği uzmanı görevlendirme işlemi yaparak madenlerde alınması gereken iş güvenliği ve tedbirlerinin belirlenmesini ve uygulamasının izlenmesini sağlamaktadır. İş güvenliği uzmanı gereken eğitim ve sertifikaları almış olmalıdır. İş sağlığı ve güvenliği hizmeti veren firma bunu sağlamalıdır.
Madenler ayrıca içerisinde bulunan maddeler sebebiyle meslek hastalıklarının sıkça görüldüğü yerlerdir. İş sırasında herhangi bir nedenden dolayı oluşabilecek her türlü iş kazalarının ve bunun yanında meslekten doğabilecek çeşitli hastalıkların önüne geçilebilmesi, bunların plan ve proğram çerçevesinde takip edilmesi ,maden ocaklarında çalışan işçilerin acil durumlara karşı ilk yardım ve acil tedavi gibi müdahale eğitimleri ve bunun yanında koruyucu sağlık ekipmanlarının tertibatı önemlidir. Güvenlik çalışmalarının en üst düzeyde olması için, güvenliğin yürütülmesi amacıyla işyeri hekimi görevlendirme işlemi yapılmaktadır.

Bazı madenler oldukça büyüktür ve çalışan sayıları da bu doğrultuda fazladır. On ya da daha fazla çalışanı olan maden işyerlerinde, çok tehlikeli sınıfta yer aldığı için diğer sağlık personeli görevlendirme ile yükümlüdür. Ancak tam süre iş hekimi görevlendirilmişse diğer sağlık personeli görevlendirmesi zorunlu değildir. Sağlık personeli madende oluşabilecek acil sağlık sorunlarına anında müdahale edebilmesi için önemlidir.
Kimi işyerleri kendi bünyesinde iş güvenliği uzmanı bulundurmak yerine bu hizmeti veren firmalardan destek almayı tercih ederler. Eğer işveren uygun bir uzmanı kendi bünyesinde istihdam edemiyorsa bu yasal yükümlülüğü yerine getirmek ve destek almak için iş güvenliği danışmanlık hizmetleri alabilmektedir. Böylelikle personel istihdamının gerektirdiği sorumluluklardan sıyrılmış olurlar. Madende çalışan işçiler güvenlik konusunda bu danışman sayesinde iş güvenliği konusunda daha bilinçli hale gelecektir.
Patlayıcı ortam oluşabilecek maden gibi işyerlerinde patlama sebebinin hızlı bir şekilde belirlenmesi ve bunun yanında olası patlamaya neden olacak hususların saptanması gerekmektedir. Olası patlamaların önlenmesi için önceden gereken tedbirler alınmalı gereken eğitimler işçilere en iyi şekilde verilmelidir. Uygulanacak talimatlar plan ve proğram çerçevesinde uzmanlar tarafından hazırlanmalıdır. Tüm bu belirlenen talimatlar ve saptanan hususlar, patlamadan korunma dokümanı adı verilen belgede toplanarak çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak amaçlanır.
Maden Risk Analizi
İş güvenliği anlayışı sonucunda risk analizi, dünyada ve ülkemizde güvenlik kültürüyle birlikte iş sağlığı ve güvenliği alanının temelini oluşturmaktadır. Dünyada maden sektöründe birçok gelişmeler yaşanmış ve bu gelişmelere bağlı olarak ülkemizde de risk analizinin önemi artmış ve ülkemiz de maden sektöründe iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında yapılan revizyon çalışmalarıyla risk analizi, ulusal mevzuatta yerini almıştır. Bütün iş dallarında olduğu gibi madencilik piyasasında çalışma yapan işletmelerde de risk değerlendirme ve risk analizi yapmak yasal bir zorunluluktur.
Maden sektöründe risk değerlendirmesi yapmak için işyerindeki tehlikeler belirlenir. Maden sektöründe; maden gazları / grizu patlamaları, havalandırma, kazı işleri, termal konfor bunun yanında bilindik afetlerden yangın ve çalışma şartlarını zorlaştıran etmenlerden olan toz, gürültü, titreşim, aydınlatma ülkemizde de sıkça karşılaşılan tahkimat ve maden göçükleri, bazı madenlerde patlayıcı madde kullanımı gibi birçok etmenlerin yanında elektrikten oluşabilecek etmenler maden sektöründe güvenlik kapsamında incelenmektedir. Bu etmenlerin yanında yine ülkemizde karşılaşılan su baskını, mekanizasyon ve makine kullanımı, malzeme ve insan nakliyesi, psikolojik faktörler üzerine çalışmalar yapılarak genel tehlikeler belirlenir. Tüm bunların dışında ortaya çıkabilecek tehlikelerin belirlenmesi için çalışanlarla konuşularak onların gördüğü herhangi bir tehlike varsa tespit edilir. Tüm bu analizler sonucunda özel tehlikeler ortaya çıkarılır.
Maden Genel Tehlikeler
- Elektrik
- Yangın
- Yetersiz havalandırma
- İş makine ve ekipman kazaları
Maden Özel Tehlikeler
- Göçük
- Patlama
- Uygun olmayan şev açılı malzeme istiflenmesi
- Grizu
- Hayat hattının olmaması
- Yeraltında sığınma odalarının olmaması


Maden İş Güvenliği Eğitimi
İş güvenliği uzmanlığı yapmak için öncelikle iş güvenliği eğitimi sürecinden geçilmelidir. Bu eğitim ile çalışanların can güvenliğini sağlamayı öğretmek ve güvenli çalışma alanı yaratılması amaçlanır. Eğitim sonrası sınava girilerek bu sınav başarılı bir şekilde tamamlanırsa iş güvenliği uzmanları sertifika alırlar. İş güvenliği sertifikası A, B, C sınıflarından oluşmaktadır. C sınıfı sertifika az tehlikeli olarak kabul edilen işyerlerinde, B sınıfı sertifika tehlikeli olarak kabul edilen işyerlerinde, A sınıfı sertifika ise çok tehlikeli olarak kabul edilen işyerlerinde alınmaktadır. Maden sektörü çok tehlikeli sınıfta yer aldığı için A sınıfı sertifika alınmalıdır.
A sınıfında bulunan maden sektörü için iş güvenliği eğitimine mesleki eğitim almış mühendislik fakültesi mezunları, mimarlık fakültesi mezunları ve teknik elemanlar katılabilmektedir. Katıldıkları eğitim süresince kişilere madenlerde ilkyardım eğitimi gibi acil yardım eğitimi başta olmak üzere bakanlık tarafından belirlenen eğitimler verilmektedir. Madenlerde her türlü durum meydana gelebileceği için yüksekte çalışma eğitimi de eksiksiz bir şekilde tamamlanmalıdır.
Madenlerde MYK Eğitimleri
- 18UY0380-4 Galeri Açma Makinesi Operatörü
- 19UY0394-3 Kimyasal Cevher Zenginleştirme Operatörü
- 16UY0265-3 Kırma Eleme Tesis Operatörü
- 17UY0318-4 Kırma Eleme Tesis Sorumlusu
- 17UY0319-5 Kırma Eleme ve Öğütme Tesis Sorumlusu
- 19UY0391-3 Mekanik (Fiziksel) Cevher Zenginleştirme Operatörü
- 18UY0363-4 Mekanizasyon İşçisi (Maden)
- 18UY0364-4 Mekanize Kazı Operatörü
- 16UY0266-3 Mermer Doğaltaş Ocakçısı
- 17UY0315-3 Mermer-Doğaltaş İmalat Elemanı
- 17UY0315-4 Mermer-Doğaltaş İmalat Elemanı
- 17UY0316-4 ermer-Doğaltaş Ocakçısı
- 16UY0267-4 Mermer-Doğaltaş Özel İmalat Elemanı
- 19UY0395-5 Nezaretçi (Maden)
- 19UY0393-3 Numuneci (Maden)
- 17UY0317-3 Öğütme (Değirmen) Operatörü
- 20UY0421-4 Patlayıcı Madde Ambarcısı
- 18UY0365-4 Pres İşçisi (Maden)
- 19UY0392-4 Reaktif Hazırlayıcı
- 20UY0422-4 Tahlisiyeci
- 18UY0379-3 Yeraltı Hazırlık İşçisi
- 18UY0379-4 Yeraltı Hazırlık İşçisi
- 19UY0396-4 Yeraltı Üretim İşçisi
Maden Sağlık Raporu
İşe giriş sağlık raporu tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfında yer alan işyerlerinde çalışacak kişiler tarafından alınması gereken bir rapordur. Sağlık raporları sağlık ocaklarından, aile hekimliklerinden, özel ve devlet hastanelerinden alınabilmektedir. Ancak maden gibi yüksek risk sınıfında bulunan işyerleri için işe giriş muayene formu yalnızca işyeri hekimi tarafından doldurularak, kişinin uygunluğuna göre sağlık raporu verilmektedir. Bu rapor ile madende çalışacak işçi veya personellerin maden koşullarında çalışma olanağı ölçülür. Maden ortamında çalışması uygun görülmeyen kişiler bu raporu alamamaktadır. Bu uygulama ile insan sağlığını koruma hedeflemektedir.


Maden Kişisel Koruyucu Donanım
Kişisel koruyucu donanım, sağlık ve güvenlik tehlikelerine karşı korunmak amacıyla çalışanlar tarafından giyilmek, takılmak ya da taşınmak için tasarlanmış cihaz ve malzemelerdir. Maden çalışanları yüksekten düşmeye karşı, sıcağa ve soğuğa karşı koruyucular gibi kişisel koruyucu ekipman kullanmak zorundadır. Her maden çalışanı tarafından baş koruyucusu, el ve kol koruyucuları, göz ve yüz koruyucuları, kulak koruyucuları, ayak koruyucuları, koruyucu giysiler ve solunum koruyucuları olmak üzere 7 çeşit KKD kullanılması gerektiği Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliğince belirlenmiştir.
Madenlerde Kullanılması Gerekli Olan KKD
- Eldiven
- Baret
- Fosforlu yelek
- Çelik burunlu iş ayakkabısı
- Solunum cihazları
- Fener
Maden OSGB Hizmetleri
OSGB hizmetleri kapsamında maden sektöründe oluşabilecek tüm kaza ve afetlere karşı tatbikat planlaması ve uygulaması yapılmalıdır. Gereken planlar ve proğramlar çerçevesinde tatbikatlar ve uygulamalar gerçekleştirilir. Güvenlik sisteminin en iyi şekilde yapılması ve planlamaların düzenlenmesi için iş güvenliği talimatlarının hazırlanması gerekmektedir. Maden ortamında bu talimatlara uyularak çalışmalar gerçekleştirilmelidir. Güvenlik için kurallar oluşturulması ve iç yönetmelik hazırlanması güvenliğin sistemli bir şekilde sağlanması açısından oldukça önemlidir. Güvenliğin sistematik bir şekilde sağlanması açısından periyodik kontrol hizmeti uygulanmalıdır. kontrol sırasında ortam ölçümleri hizmetleri sağlanarak gereken önlemler alınmalıdır. Gereken tüm işlemler yapılarak daha güvenli bir ortam oluşturulabilir.